Polarisatiefilters behoren tot de meestverkochte accessoires voor fotocamera’s en videocamera’s. Dit komt doordat deze filters een aantal unieke eigenschappen hebben die niet achteraf met een bewerkingsprogramma na te bootsen zijn:
- Het voorkomen van reflecties
- Het mooier maken van luchten en wolken
- Meer saturatie (verzadiging): diepere kleuren en meer contrast
- “Doorzichtig maken” van water en ruiten
Hieronder lichten we deze eigenschappen toe.
Voorkomen van reflecties met een polarisatiefilter
Bij het fotograferen van een glanzend of glimmend onderwerp ontstaat al snel een reflectie van de lichtbron (bijvoorbeeld de zon, kunstlicht, studio verlichting of de cameraflitser). Een polarisatiefilter filtert dit reflecterende licht waardoor het veel minder zichtbaar is. Hierdoor is meer detail te zien in de foto, op plaatsen die anders één groot reflecterend oppervlak zouden zijn.
In dit voorbeeld is de auto links gefotografeerd zonder, en rechts met een polarisatiefilter. Je ziet rechts meer detail op de plaats waar links enkel een weerkaatsing van de zon te zien is.
In deze voorbeeldfoto zie je het zelfde. Het open raam spiegelt sterk in het scherm van de telefoon. Door een polafilter te gebruiken kan je zien wat op het display wordt weergegeven.
Mooiere luchten met een polarisatiefilter
Polarisatiefilters verbeteren foto’s waarin veel lucht zichtbaar is, of deze een belangrijke rol speelt. Blauwe luchten worden blauwer en de wolken worden beter zichtbaar. Door het verhoogde contrast zie je details in de wolken die je zonder polafilter niet zou zien. Bij bijvoorbeeld stapelwolken komen deze erg mooi uit, en geven deze, gefotografeerd met een polarisatiefilter, een dramatisch effect aan de foto. Een flets vakantiekiekje verandert dan in een prachtige landschapsfoto met veel impact.
In dit voorbeeld is links geen polarisatiefilter gebruikt, rechts wel. Rechts komt de kerk beter uit door een sterk contrast met de achtergrond.
Op deze foto is rechts een polarisatiefilter gebruikt. Er is meer detail zichtbaar in de wolken.
Diepere kleuren met een polarisatiefilter
In dit voorbeeld draagt het filter sterk bij aan de verzadiging van de kleuren. Rechts sprankelen de kleuren en is de foto veel levendiger, terwijl links de boom maar flets is.
Het doorzichtig maken van water en ruiten
Het feit dat polarisatiefilters reflecties tegengaan en spiegelingen wegnemen, is het beste zichtbaar bij het fotograferen van een raam of van water. Deze worden doorzichtig als ze ze onder een hoek fotografeert. Hierdoor kun je met een polarisatiefilter bijvoorbeeld vissen en onderwaterplanten fotograferen, iets wat zonder filter eigenlijk niet te doen is. Het komt ook goed van pas in musea, bij het fotograferen van voorwerpen achter glas.
In de linkerfoto zijn de paspoppen nauwelijks zichtbaar, maar met een polarisatiefilter (rechts) is het net of de winkelruit er niet is.
Links is enkel een weerspiegeling van de wolken zichtbaar, rechts kan je door het water heen kijken en zie je alle keien die op de bodem liggen.
Op deze foto is werderom links geen polarisatiefilter gebruikt, en rechts wel. Links spiegel de bomen en de hemel zeer sterk in het water. Bij de rechterfoto is een polarisatiefilter gebruikt en hierdoor ontstaat een beter en meer gelananceerd geheel.
Welk polarisatiefilter kopen?
Lineair Polarisatiefilter vs. Circulair Polarisatiefilter
Een polarisatiefilter bestaat uit twee lagen glas die over elkaar heen gedraaid kunnen worden. We spreken daarom van een circulair polarisatiefilter (ook wel CP-filter of CPL-filter genoemd). Tot voor kort had je ook “linieaire polarisatiefilters” maar deze worden door de vooruitgang in technieken nauwelijks meer verkocht, met name omdat moderne autofocus- en lichtmetingssystemen in camera’s er niet mee kunnen werken. Daarom is iedere “polarizer” die je vandaag de dag tegenkomt een circulair polafilter.
Het juiste filter kiezen
Bij de keuze voor het juiste polarisatiefilter spelen een aantal factoren een rol. Allereerst de maat (filterdiameter). Dit is de doorsnede van de lens, of eigenlijk van de schroefdraadaansluiting erop. Vrijwel iedere camera in het midden- en hogere segment heeft een schroefdraad aansluiting op de lens.
Als je een spiegelreflexcamera met meerdere lenzen hebt, is het het meest logisch om een CPL-filter te kopen voor de lens met het meest groothoekbereik. Dit zijn de lenzen die je het meeste zult gebruiken voor landschapsfotografie.
Een polarisatiefilter gebruiken
Wat je altijd moet onthouden is dat CPL-filter het beste werken in een hoek. Bij landschapsfotografie is het effect van een CPL-filter het beste merkbaar met de zon in de rug. De lichtstralen maken dan grofweg een hoek van 90 graden ten opzichte van de as van de lens.
Als het gaat om het reduceren van spiegelingen, dan geldt dit ook. Een voorwerp achter glas fotograferen gaat het beste door schuin door het glas of het wateroppervlak te fotograferen, dus niet recht van voren of recht van boven.
